MIDDEN - DELFLAND

MIDDEN - DELFLAND
IN BEELD

  [Start] [Agenda] [Nieuws] [Plattegrond]

 

Huis te Dorp

Naast het schitterende kasteel Keenenburg hebben er op het huidige grondgebied van de gemeente Schipluiden nog meer bijzondere gebouwen gestaan. Huis te Dorp is er daar één van.

Het terrein waar Huis te Dorp heeft gestaan is te bereiken over een lange laan aan de westzijde van de Oostgaag (langs het Dorppoldergemaal). De motte heeft men opgeworpen op een estuariumrug. Dit is een rug van vaste grond, in dit geval zand en zavelige klei, gevormd door het slib van een kreek, die in open verbinding stond met de Maasmond. De rug is één van de eerste bewoonbare plaatsen in deze streek.  Ze loopt als een verhoging door de Dorppolder.


"Het Huys te Dorp ofte Uttelier" tekening naar Potter Jzn. 1575 G.A. Delft.


"Dorp", fragment van de kaart van Delfland door Floris Balthasar, 1611 (meer naar rechts staat de molen langs de Gaag).

Oude kaarten en tekeningen laten duidelijk zien dat Huis te Dorp omringd was door een ronde gracht. Mogelijk heeft het vele malen afgebeelde kasteel een houten voorganger gehad. Gezien het formaat van de kloostermoppen, 32 x 15 x 71/2 cm, werd het stenen huis in het midden van de 13e eeuw opgetrokken. Diederik van Dorp kreeg de bezitting omstreeks 1250 te leen van de Van Wassenaars.

Het geslacht Van Dorp groeide uit tot één van de belangrijkste families in Holland. Verschillende Van Dorpen bekleedden hoge posities in de landspolitiek. In de 16e eeuw verbleven ze meestal in hun huis aan het Noordeinde in Den Haag. Uit de Tiende Penning van 1561 blijkt dat het kasteel in Schipluiden werd bewoond door een kastelein. Afbeeldingen uit de 17e eeuw wekken de indruk dat het kasteel in een bouwvallige toestand verkeerde. In het begin van de 18e eeuw is het niet meer dan een ruïne. Op het voorterrein heeft men inmiddels een boerderij gebouwd. De boerderij ten zuid-westen van het kasteel stond er al langer. Zij behoorde al vroeg bij Huis te Dorp en voorzag de kasteelbewoners van de eerste levensbehoeften.

Kaart rechts: Detail van een kaart van Jan Potter met huis ten Dorp in de Dorppolder. Het is tot een imposant gebouw uitgegroeid (Archief Hooge Raad van Adel)

P.M. Beelaerts vermeldt in zijn "Beschrijving van de gemeente Schipluiden" dat in zijn tijd bij de jongste boerderij nog een "hooge ronde heuvel" zichtbaar was, "met geboomte bezet en rondom in een diepe gracht gelegen". Omstreeks 1900 heeft met de motte afgegraven om de grachten te dempen. Hoewel in de 20ste eeuw veel bomen zijn gerooid, geeft het nog aanwezige hout aan deze plaats een bijzondere schoonheid. De bouw van een kleine loopstal doet weinig afbreuk aan de omgeving. Omdat de kasteelwerf nog bijna geheel vrij ligt in het landschap moet overwogen worden deze plek te conserveren en opnieuw te beplanten. Dit soort beschermende maatregelen behoeven de moderne bedrijfsvoering niet te belemmeren.


De huidige situatie, gezien vanuit de Dorppolder. Links en rechts de twee boerderijen. De sloot komt uit bij het gemaal.

Bron: Publicatie Historische Vereniging Oud-Schipluiden.