MIDDEN - DELFLAND

MIDDEN - DELFLAND
IN BEELD

  [Start] [Agenda] [Nieuws] [Plattegrond]

 

Jan van Beurden - architect en gemeenteopzichter van Schipluiden

Ruim 40 jaar heeft Jan van Beurden als architect en gemeenteopzichter van de gemeente Schipluiden, en later van Wateringen, veel bijgedragen aan de woonomgeving van beide gemeenten. In de periode van economisch herstel na de beurskrach van 1929 ontwierp Van Beurden tientallen burger- en tuinderswoningen en andere objecten in de gemeente Schipluiden en omgeving. Tijdens de wederopbouw na de Tweede Wereldoorlog was hij betrokken bij gemeentelijke woningbouwprojecten in de dorpskernen van Schipluiden, Den Hoorn en Wateringen.

Dit artikel is gebaseerd op onderzoek door, en een artikel van Peter van Beurden, zoon van de architect, die in 2019 en 2020 het archief van zijn vader heeft geordend en beschreven. Henk Groenendaal heeft meegeholpen met het lokaliseren van de bouwprojecten in Schipluiden, Den Hoorn en een enkele wat verder weg. Het artikel verscheen eerder in het jaarboek van de Historische Vereniging Oud-Schipluiden 2021.

Wagenmakerij

Petrus Johannes (Jan) van Beurden is geboren in 1908 aan de Singel nummer 11 in Schipluiden (naast het toenmalige postkantoor) als zoon van Petrus Gerardus (Piet) van Beurden en Anna Heijdra. Piet is eerst wagenmaker bij zijn vader in Kethel en verhuist na zijn huwelijk in 1903 naar Schipluiden, om daar een eigen wagenmakerij te beginnen, even verderop aan de Singel tegenover de Hofbrug. Piet en Anna krijgen vijf jongens: Piet jr., Kees, Leen, Jan en Gerard. Piet wordt de grondlegger van de Van Beurden Carrosseriefabriek in De Lier. Kees wordt postbode. Hij is ook dirigent en muziekleraar van onder andere harmonie St. Caecilia in Schipluiden en verschillende andere muziek- en zangverenigingen in de regio. Leen gaat bij Piet werken in De Lier. Jan wordt architect. Zoon Gerard overlijdt in 1914 aan tbc, één jaar oud.

Foto: Collectie Sint Caecilia Schipluiden.
De wagenmakerij van Hermanus Loog aan de Singel met de ingang nog aan de zijkant. Op de foto Hermanus Loog, Leen en Piet van Beurden, Anna Heijdra en Gezina Loog. De jongen op het hobbelpaard is Wim Hoogenboon en de hond heet Max. Foto collectie Sint Caecilia Schipluiden.

Als vader Piet ook in 1914 overlijdt, staat moeder Anna alleen voor de zorg voor het gezin en de wagenmakerij; de Eerste Wereldoorlog is begonnen. In 1915 trouwt zij met Hermanus Loog, die kort daarvoor als knecht in de wagenmakerij is komen werken. Er worden nog twee kinderen geboren, Petronella, die jong overleed, en Gezina. Manus Loog brengt de wagenmakerij tot bloei. In 1919 verhuist het gezin naar de nieuwe woning naast de wagenmakerij op Singel 19.

Architect

Jan van Beurden gaat na de lagere school in Schipluiden naar de ambachtsschool in Delft. Hier haalt hij in 1923 met lof zijn diploma timmeren. Hij gaat werken bij aannemer Willem van Mierlo uit Schipluiden, waar hij doorgroeit tot opzichter. ’s Avonds volgt Jan cursussen aan de R.k. Vaktekenschool in Delft. Vervolgens haalt hij in 1931 zijn MTS-diploma bouwkunde aan de Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag, ook in de avonduren. Ten slotte besluit hij in 1934 de cursus Architectuur aan de Academie met een diploma. Hij laat zich inschrijven in het register van de Bond van Nederlandse Architecten (BNA). Inmiddels heeft hij al enkele projecten getekend.

Foto collectie Jan van Beurden.
Klassenfoto van de ambachtsschool in Delft ca. 1920; Jan van Beurden staat onder de pijl. Foto collectie Jan van Beurden.

Getuigschrift Jan van Beurden.
Getuigschrift van Jan van Beurden.

Jan van Beurden en Anna van Beurden-Janszen

In 1936 trouwt Jan van Beurden met Anna Janszen, dochter van Johannes Gerardus Janszen en Maria Janszen-Kester. De familie Janszen woont op Vlaardingsekade 19 in Schipluiden. Gerardus Janszen is boer, veehandelaar, klein-bankier en rentenier, en lange tijd gemeenteraadslid. Het echtpaar Jan en Anna van Beurden gaat wonen in Den Hoorn op Hoornsekade C54E (later nummer 18). Hier worden ook de eerste kinderen geboren, vier jongens en twee meisjes. Tijdens de oorlog maken zij spannende tijden mee als in de meidagen van 1940 bommen vallen op de Mariaschool. Ramen van school, kerk en omliggende woningen worden weggeblazen. Rotterdam brandt in de verte. Ook speelt in die jaren hun grote drama: zoon Wimmie overlijdt in 1944, 2 jaar oud, ten gevolge van een voedselvergiftiging.

Collectie Jan van Beurden.
Jan en Anna van Beurden-Janszen. Foto collectie Jan van Beurden.

Collectie Jan van Beurden.
Het vierde rijtje woningen langs de Hoornsekade, nummers 18-22, kort na oplevering. De weg moet nog aangelegd worden. Foto collectie Jan van Beurden.

Nadat Jan na de Tweede Wereldoorlog zijn nieuwe functie van gemeenteopzichter in Wateringen heeft aangenomen, verhuist het gezin naar de Heulweg 7d in Wateringen, schuin tegenover korenmolen Windlust. Hier worden nog vier kinderen geboren, twee jongens en twee meisjes; het gezin telt elf personen.

Beurskrach 1929

De beurskrach van 1929 en de daaropvolgende economische neergang maken dat Jan als architect een moeilijke start heeft. In de eerste jaren is het aantal projecten beperkt. Hij ontwerpt voor broer Piet een woning en werkschuur in De Lier en voor Manus Loog een woning aan de Tramkade (afgebroken voor de bouw van het gemeentehuis van Midden-Delfland). In Den Hoorn ontwerpt Jan van Beurden de woonhuizen voor A. van Winden (Harnaskade 8) , voor H. Timmerman (Hoornsekade 24) en voor Visser (Woudseweg 23). In Schipluiden tekent hij de verbouwing van de winkel van bakker C.A. Holtkamp (Vlaardingsekade 13).

Jan van Beurden
Het eerste project van Jan van Beurden in Schipluiden was een woning voor Hermanus Loog in 1931, langs de kade van de Gaag. Nu staat hier het gemeentehuis van Midden-Delfland. Foto Leo van Beurden.

Jan van Beurden
Alle ontwerpen ontstaan op de tekentafel. Foto collectie Jan van Beurden.

Jan van Beurden
De oude gevel (links) voor de verbouwing van woning tot bakkerswinkel van C.A. Holtkamp, Vlaardingsekade 13 Schipluiden.

Op 23 april 1934 wordt Jan van Beurden, na stemming tijdens de gemeenteraadsvergadering, benoemd tot gemeenteopzichter van Schipluiden; hij krijgt 6 stemmen, J.P. Westerman 4 stemmen, C. van der Burgh 0 stemmen. In juni laat hij het gemeentebestuur weten de benoeming aan te nemen. Deze baan voor twee dagen in de week zorgt voor een basisinkomen.

Jan van Beurden
Burgerwoonhuis voor M. Holtkamp uit 1937, Burgemeester Musquetiersingel 6 Schipluiden. Foto collectie Jan van Beurden.

Jan van Beurden
De tuinderswoning uit 1932 van de familie A. van Winden aan de Harnaskade 8; ook de boogbrug is ontworpen door Jan van Beurden (beide afgebroken). Foto Henk Groenendaal.

Economisch herstel

Geleidelijk aan herstelt de economie en groeit het aantal projecten van Jan van Beurden voor zowel nieuwbouw als verbouwingen. Opvallend is het grote aantal woningen, schuren en stallen in de polders waar de tuinbouw sterk groeit, met name in de Woudse polder, Harnaschpolder en Voordijkshoornse polder.

Jan van Beurden
De woning ‘Groot-Genoeg’ is gebouwd door A. v.d. Windt, timmerman en aannemer uit Schipluiden. Foto collectie HVOS.

Voor Schipluiden tekent Jan van Beurden vooral verbouwingen van woningen, winkels en gevels aan de Dorpsstraat en Vlaardingsekade. Voorbeelden zijn de gevel van bakker De Bruin (Dorpsstraat 8-9) en de winkel in manufacturen van C. Campfens, nu kapper Haring (Vlaardingsekade 14). De zuivelfabriek van F. Haring in de Jagerstraat wordt verbouwd tot twee burgerwoonhuizen voor J. Olsthoorn (nu Jagerstraat 6). In 1938 tekent Van Beurden de verbouwing van de vijf kleine éénkamerhuisjes uit 1880 naar drie huisjes aan de Paardenmarkt (zijstraatje van de Vlaardingsekade) voor zijn schoonvader Janszen, die daar eigenaar van is.

Jan van Beurden
Het plan voor de woningverandering van vijf naar drie woningen, Paardenmarkt, Schipluiden.

Langs vrijwel alle wegen in het Den Hoorn van toen worden tuinders- en arbeiderswoningen gebouwd die ontworpen zijn door Jan van Beurden. Voor groentehandelaar en belegger D. Reedijk uit Delft tekent hij vier blokken woningen aan de Hoornsekade, huisnummers 3-11 en 13-22. In een van deze woningen gaat hij met zijn gezin zelf wonen. In omstreeks 1940 ontwerpt Van Beurden de brug over het Look, van de Dijkshoornseweg naar de Woudselaan. In de Schoolstraat, bij de Mariaschool, wordt zijn ontwerp voor de R.k. bewaarschool gebouwd.

Jan van Beurden
De RK bewaarschool van Den Hoorn uit ca. 1938. Foto Gedenkboek Jan van Beurden 1973.

Nog voor de Tweede Wereldoorlog worden grootse plannen gemaakt voor woningbouw rond de in 1937 gegraven vijver achter het toen nog nieuwe gemeentehuis van Schipluiden. Ook een te bouwen R.k. kerk is al ingetekend. Vijf blokken arbeiderswoningen, door Van Beurden getekend, worden daadwerkelijk gebouwd, Sint Maartensregtplein 2-10, Burgemeester Musquetiersingel 1-27 en Schoolplein 1-15. Tijdens de oorlog stagneert de bouw van de woningen aan het Schoolplein door gebrek aan bouwmaterialen. Pas na de bevrijding worden deze afgebouwd.

Jan van Beurden
Kadasterkaart uit ongeveer 1940, een werkdocument met recente bebouwing (blauw) en nieuw te bouwen woningen (oranje). Bovenaan: de woningen langs de Vlaardingekade; in het midden, binnen de groene arcering, de vijver aan de Burgemeester Musquetiersingel. De locatie voor een R.-k. kerk is al gereserveerd. Geheel links, met perceelnummer 477, staat de boerderij van Arkesteijn ingetekend. Onderaan met perceelnummer 735 is de spoorbaan van de WSM.

Jan van Beurden
Woningen aan Burgemeester Musquetiersingel uit 1938. Foto collectie Jan van Beurden.

Sint Jozefschool

In 1938 maakt Jan van Beurden voor het R.-k. Schoolbestuur van Schipluiden plannen voor de Sint Jozefschool, die op dat moment nog in de Boomgaardslaan staat. Er worden tekeningen gemaakt voor reparatie van de bestaande school, maar ook voor nieuwbouw, getuige de ontwerpen voor een school met één en met twee verdiepingen. Een derde plan beschrijft de bouw van een school op een nieuwe locatie, op de plaats waar nu het Kruisgebouwtje staat, op de hoek van de huidige Kerkstraat en de Burgemeester Musquetiersingel. Maar het Schoolbestuur en pastoor Thijssen besluiten de nieuwe school op een andere locatie te bouwen (waar hij nog steeds staat); H.W. Valk uit ’s Hertogenbosch wordt de architect; hij laat zich inspireren door vormen van de nabijgelegen boerderij van Arkesteijn. Op 6 mei 1941 wordt de school geopend door de Inspecteur van Onderwijs.

Jan van Beurden
Plan voor een nieuwe Sint Jozefschool van Jan van Beurden (niet uitgevoerd). Later komt op deze locatie het consultatiebureau.

Tijdens de oorlog valt het architectenwerk vrijwel stil. Wel ontwerpt Jan van Beurden in 1943 een nieuwe boerderij voor de familie Lansbergen in Abtswoude.

Wederopbouwperiode

Na de oorlog wordt verder gebouwd rond de vijver in Schipluiden. In Den Hoorn worden met het Woningplan Den Hoorn de woonblokken in de Hof van Delftstraat en Looksingel gebouwd, zoals een maquette illustreert. In beide dorpskernen heeft Van Beurden een aanzienlijk aandeel en tekent hij zelf enkele blokken woningen, zoals op de kaartjes verderop in het artikel is aangegeven.

Jan van Beurden
Maquette van het Woningplan Den Hoorn uit 1947 voor de Hof van Delftstraat en Looksingel.

Jan van Beurden
De woningen aan de Looksingel 17-25 uit 1948. Foto collectie Jan van Beurden.

In de Hof van Delftstraat in Den Hoorn komen drie blokken van vier duplexwoningen. Dit zijn woningen voor twee alleenstaanden of kleine gezinnen met een gemeenschappelijke voordeur. Later kunnen de dubbelwoningen worden verbouwd voor een enkel gezin. Ook de bouw van particuliere woningen en bedrijfswoningen en -gebouwen neemt fors toe.

Inmiddels verplaatst het werkterrein van Jan van Beurden zich steeds meer naar Wateringen, waar hij in 1946 gaat werken als gemeenteopzichter en -architect, een voltijdbaan. Daarbij wordt hij directeur van het gemeentelijk elektriciteitsbedrijf. Ook in Wateringen wordt de woningnood aangepakt met de bouwplannen voor de Kwaklaan (voornamelijk op de bon gebouwd vanwege materiaalschaarste), Hofplan en Hofzicht.

Naast zijn voltijdbaan bij de gemeente werkt Jan van Beurden aan een groot aantal ontwerpen voor particulieren, bedrijven en verenigingen, vooral in Wateringen en Kwintsheul. In Wateringen ontwerpt hij onder andere verschillende veilinggebouwen, de Boerenleenbank aan de Korte Kwak, het clubgebouw voor RKSV VELO, de herinrichting van het park Hofzicht, de Pius X school, de renovatie van het zwembad en het oorlogsmonument ‘40-‘45. Ook het dorpshuis Kastanjehof, gebouwd in Kwintsheul, was van zijn hand; het is thans vervangen.

Maar ook vanuit Den Hoorn en Schipluiden weet men Jan van Beurden nog lang te vinden. In 1954 ontwerpt hij het clubgebouw voor de padvinders in Den Hoorn, Tanthofkade 1b. Het ontwerp voor de Boerenleenbank, Dokter Reijnderslaan 1a, in 1962 is het laatste project in Schipluiden.

Jan van Beurden
Het gebouw van de Boerenleenbank Schipluiden uit 1962 aan het Schoolplein/Doctor F.H. Reijnderslaan. De deur naar de vroegere bank is dichtgemetseld.

Boerderijen en andere projecten

Jan van Beurden raakt tijdens zijn Schipluidense periode als architect en gemeenteopzichter betrokken bij de heropbouw na enkele grote boerderijbranden. In 1939 tekent hij de herbouw van de Panwoning of Woudhoeve, de boerderij van Van Paassen aan de Woudseweg 25. Brand verwoestte het woonhuis. In de nieuwe, en huidige situatie, staat een nieuw woonhuis meer naar achteren en neemt de plaats in waar eerder een werkruimte was. Op het ruimere voorerf staat nu een mooie kastanjeboom.

In 1942 verwoest de in een schoorsteen ontstane brand de boerderij van de familie Lansbergen aan de Abtswoudseweg 32. Jan van Beurden ontwerpt voor de familie een moderne boerderij, die in 1943 in gebruik wordt genomen. In 1975 werd de boerderij verkocht voor de bouw van de Delftse wijk Tanthof. De boerderij is in 2017 gesloopt voor de bouw van het Abtswoudsehuis.

In 1947 is er een grote brand op Boerderij Bouwlust van de familie Ammerlaan, Rijksstraatweg 25, Schipluiden. Het rieten dak en de dakconstructie van het woongedeelte raken zwaar beschadigd. De tekening van de herbouw en foto’s uit die tijd laten hier nu een dak gedekt met pannen zien.

Jan van Beurden
Boerderij van de familie Cloosterman uit 1951. Foto Henk Groenendaal (2013).

Jan van Beurden ontwerpt ook enkele nieuwe boerderijen, zoals de boerderij voor Cloosterman in 1951 aan de Zouteveenseweg in Schipluiden (later Agnes Croesinklaan). Deze boerderij is inmiddels afgebroken en vervangen door vijf vrijstaande woningen. In Abtswoude ontwerpt hij voor G. Kleijweg in 1950 de boerderij op Abtswoudseweg 44, nu Abtswoude 44. Indertijd was deze boerderij met pannen gedekt. Tegenwoordig is de boerderij met riet gedekt en heeft de naam De Riethof.

Jan van Beurden
De boerderij van de familie G. Kleijweg aan de Abtswoudseweg 44, nu Abtswoude 44. Foto Gedenkboek Jan van Beurden 1973.

In zijn portfolio staan verder diverse bruggen, waaronder een draaibrug voor F. Cloosterman over de Oostgaag, diverse hekken, schuren en schuurtjes en een hooitas voor boerderij De Eendracht van de familie Knijnenburg, Abtswoudseweg 54. Voor in de Zuidbuurt, toen nog bij Maasland behorend, tekende Van Beurden de verbouwing van de stal en een nieuwe schuur en hooitas van de familie L. Heijdra.

Een ontwerp uit 1946, dat echter niet werd gebouwd, is de fabriek van P.J. van der Zee uit Delft. De bouwlocatie was in eerste instantie onduidelijk. De fabriek was getekend op een driehoekig perceel met erlangs een trambaan en een rijksweg. De eerste gedachte was dat dit het perceel langs de Tramkade kon zijn, nabij boerderij Abbestee. Echter, na bestuderen van oude topografische kaarten is de conclusie dat het perceel in Rijswijk ligt, bij Pasgeld, tussen de HTM-trambaan van lijn 1 en de oprit van de rijksweg A13. Het bleef bij de tekeningen. Het bedrijf P.J. van der Zee uit 1875 verhuisde in 1965 van de Molslaan naar een nieuw pand aan de Röntgenweg in Delft.

Jan van Beurden
Ontwerp uit 1946 voor de fabriek van P. van der Zee bij Pasgeld, Rijswijk.

Pensioen

Jan van Beurden wordt uiteindelijk directeur Openbare Werken van Wateringen met diverse afdelingen, met aan het eind van zijn loopbaan een 40-tal medewerkers. Op 27 april 1973 gaat hij, 65 jaar oud, met pensioen en neemt afscheid van de gemeente Wateringen. Hij krijgt nu meer vrije tijd voor zijn gezin en zijn tuin. Vaak trekt hij er met de fiets op uit om zijn geliefde Delfland te doorkruisen - Schipluiden blijft hem trekken! Ook blijft hij verbonden met diverse organisaties: als secretaris van de Kerkpolder, penningmeester van Genootschap Oud-Westland en bouwadviseur bij verschillende organisaties. Jan van Beurden is actief tot aan zijn dood op 24 april 1988. Drie dagen later, op zijn 80ste verjaardag, wordt hij begraven op het parochiekerkhof van de St. Jan de Doperkerk in Wateringen.

De stijl van Van Beurden

Een niet-professionele duiding door Peter van Beurden

De stijl van de ontwerpen van Jan van Beurden is een weerslag van zijn opleiding, de toenmalige stromingen binnen de architectuur (o.a. Art Deco, Nieuwe Zakelijkheid, de Amsterdamse en Delftse School) en de heersende tijdgeest ten gevolge van crisis, bezetting en wederopbouw. Daarna kwam de ontspannenheid en ruimte van de welvarender jaren zeventig en tachtig.

Stijlontwikkelingen 1929-1940

Het vooroorlogse werk is creatief, kleurrijk en van een ambachtelijke moderniteit. Een typerend voorbeeld daarvan is de woning ‘Groot-Genoeg’ aan de Woudseweg 144, Den Hoorn. Zij is ontworpen en gebouwd in opdracht van veeverloskundige H. Tetteroo. Toen de bouw al aardig onderweg was, vroeg een boer: ‘Tetteroo, mooie schuur, maar wanneer begin je aan het huis?’. Het antwoord van Tetteroo was: ‘Dit huis is groot genoeg’. Dit werd de naam en die naam siert nog steeds de gevel van de woning.

Een huis als Groot-Genoeg is niet zomaar uit de lucht komen vallen. In een van de bewaarde aantekenschriften van Jan van Beurden uit zijn academietijd staan enkele schetsjes die verdacht veel op dit ontwerp lijken. Ook is er een uitgebreide tekenopdracht uit die tijd: ‘Ontwerp ener landelijke villa’ met een kleurrijke tekening.

Jan van Beurden
Schets van een landhuis, tekenopdracht gemaakt door Jan van Beurden aan de Academie.

Andere mooie voorbeelden van die vooroorlogse stijl zijn de woningen op Hoornsekade 24 in Den Hoorn voor H. Timmerman (1934) en Bovendijk 57 in Kwintsheul voor Jos de Bakker (1937), Van Beurdens eerste project in Wateringen en omgeving. Meer op de Amsterdamse School geënt zijn de woningen van Moerman, Kanaalweg 6 De Lier (1937) en van Nederpel, Hoornsekade 12 Den Hoorn (1938).

Jan van Beurden
Tuinderswoning voor S. Nederpel uit 1938, Hoornsekade 12. Foto collectie HVOS.

De periode 1945-1960

De bezetting is een ingrijpend keerpunt in het leven en werk van architect Jan van Beurden. Er is in die tijd weinig nieuwbouw. Wel zijn er enkele plannen die in de ontwerpfase blijven steken en is hij bezig met de plannen voor de bebouwing rond de vijver aan de Burgemeester Musquetiersingel in Schipluiden.

Na de bevrijding komt het bouwbedrijf weer langzaam op gang. Maar de tijd is ingrijpend veranderd. Er is grote woningnood en er heerst een tekort aan materialen en geld. Maar het elan van herstel en wederopbouw is groot. Er treedt een flinke versobering op in de ontwerpen. Jan van Beurden voelt zich steeds meer thuis bij de architectuur van de Delftse School, die de naoorlogse periode domineert. Deze stijl oogt sober, is ambachtelijk en behoudend in de vormentaal. Deze eigenschappen zijn goed te herkennen in de naoorlogse ontwerpen van Van Beurden. Het Kwaklaanproject in Wateringen en de ontwikkeling van de Looksingel en Hof van Delftstraat in Den Hoorn dragen er de meest sobere kenmerken van. Met bescheiden middelen worden versieringen toegepast in de gevels.

Gaandeweg de jaren vijftig gaat het economisch beter en komen meer privéopdrachten binnen bij Van Beurden. Typische voorbeelden uit deze periode zijn de woning voor gemeentesecretaris Schulte, Hoornsekade 31 in Den Hoorn. Verder een burgemeesterswoning, Ambachtsweg 92, en de Boerenleenbank, Korte Kwaklaan 9, beide in Wateringen en in Honselersdijk de dubbelwoning van Janszen, Dijkstraat 8a en 8b. Deze panden staan er goed onderhouden bij en zijn mooie voorbeelden van de invloed van de Delftse School in het tekenwerk van Jan van Beurden. Kenmerken zijn de ambachtelijkheid, het toepassen van mooi materiaal zoals baksteen en natuursteenversieringen en gebruik van traditionele vormen.

Jan van Beurden
Woning voor J.Th. Schulte, gemeentesecretaris van Schipluiden, uit 1947 aan de Hoornsekade 31 Den Hoorn. Foto collectie Jan van Beurden.

Stijlontwikkelingen na 1960

Rond 1960 verandert de manier van werken. Er hoeft niet ‘op de bon’ te worden geleefd en gebouwd. Er komt geleidelijk aan meer welvaart, waarbij het besteedbaar bedrag groeit. De afmetingen van woningen worden groter en kleurrijker en de vormen worden gevarieerder. Het portfolio van Jan van Beurden bevat bungalowtypen, vrijstaande twee-onder-een kap ontwerpen, bijvoorbeeld Haantje 24a-b Rijswijk voor de gebroeders Dekker, en bescheiden villa’s.

Aan het eind van de loopbaan van Jan van Beurden is aan de stijl van zijn werk te herkennen dat Nederland de schade van de bezettingstijd ruim te boven is gekomen. Mensen beschikken over de middelen om iets moois te laten bouwen. De laatste werken zijn een vakantiewoning op Schouwen, de woningen voor zijn zonen Geert en Jan, en een villa aan de Middelbroekweg 142 in Honselersdijk.

Jan van Beurden
Villa ontworpen door Jan van Beurden aan de Middelbroekweg 142 in Honselersdijk. Foto Peter van Beurden.

Monumentwaardig

Op de gemeentelijke monumentenlijst van Den Hoorn staan tot nu toe twee tuinderswoningen uit het eind jaren twintig van de vorige eeuw. Het zijn de zogenoemde ‘torentjeswoningen’ gebouwd door Willem van Mierlo . De woningen van Jan van Beurden uit zijn vooroorlogse periode zouden ook niet misstaan op deze lijst. Helaas is inmiddels een aantal hiervan gesloopt om nieuwe ontwikkelingen mogelijk te maken, zoals de aanleg van de snelweg A4 en een nieuw bedrijventerrein langs de Harnaskade. Tot nu toe haalde één ontwerp de gemeentelijke monumenten lijst: Groot-Genoeg. Maar is dat niet wat weinig? Als erkenning van het erfgoed uit de vroege periode van Jan van Beurden zou het mooi zijn de lijst met gemeentelijke monumenten uit te breiden met enkele van zijn karakteristieke ontwerpen, bijvoorbeeld:

  • Hoornsekade 24, 1934, woonhuis voor H. Timmerman. Een van de speelse eerstelingen. Teken van een weer wat opkrabbelende economie. Let op de erkerachtige raampartij bij de ingang.
  • Woudselaan 6, 1937, tuinderswoning voor G. Arkesteijn. De ingekleurde ontwerpschets getuigt van een optimistische tijd. De schaduw van een ophanden zijnde oorlog lijkt nog ver.
  • Hoornsekade 12, 1938, tuinderswoning voor S. Nederpel. Verwant aan het huis voor Moerman aan de Kanaalweg 6. Voorname, meer zakelijke vormgeving met rijke details, o.a. rond de entree en in de glas-in-lood bovenlichten van de ramen.
  • Hoornsekade 31, 1947, voor J.Th. Schulte, gemeentesecretaris van Schipluiden; gebouwd door aannemer Van Velzen; het grenenhout uit Noord-Amerika kwam met eerste zending na de oorlog, volgens huidige bewoner Kees van Paassen (sinds 1973); De nog originele voordeur is gemaakt door Sam Berkhout uit Schipluiden. Samen met de burgemeesterswoning in Wateringen (1949) is dit een mooi voorbeeld van de rijkere Delftse School. Dit is te zien in het metselwerk, de natuurstenen details rond de ingang, de smeedwerk muurankers en het reliëf boven de voordeur.

Jan van Beurden
Woudselaan 6 Den Hoorn. Foto Henk Groenendaal.

Jan van Beurden
Hoornsekade 24 Den Hoorn. Foto Henk Groenendaal.

Terugblik op een werkzaam leven

Jan van Beurden is een architect, die in de weerklank van de tijd waarin hij leeft, met hart en ziel in de weer is geweest om mensen onderdak te bezorgen voor hun wonen en werken. Zijn ontwerpen zijn niet groots en meeslepend, maar ze munten wel uit door een gedegen vakbekwaamheid, fijnzinnigheid en zijn sociaal bouwkundig ideaal: alle mensen moeten goed kunnen wonen. Daarbij is zijn goede smaak ook steeds een richtinggevend talent geweest en was hij goed op de hoogte van de nieuwe bouwkundige ontwikkelingen.

In de beginperiode heeft Jan van Beurden als architect vooral bijgedragen aan de groei van de tuinbouw in Den Hoorn met zijn ontwerpen voor tuinders- en arbeiderswoningen en schuren. In het buitengebied is helaas veel van zijn werk verdwenen, maar in de dorpskern van Den Hoorn staan diverse fraaie voorbeelden van zijn creativiteit en kundigheid. De vier blokken woningen aan Hoornsekade en het blok in de Dijkshoornseweg zijn karakteristiek te noemen.

Als architect en gemeenteopzichter van Schipluiden is Jan van Beurden van grote betekenis geweest bij de eerste grote uitbreiding van de dorpskernen van Schipluiden en Den Hoorn. Hij is betrokken bij de planning, en voor een aanzienlijk deel ook bij de ontwerpen, van de bebouwing rond de grote vijver achter het oude gemeentehuis in Schipluiden en de wijk Looksingel-Hof van Delfstraat in Den Hoorn.

Het vak van architect behoort tot de vrije beroepen. Wellicht is er in hem soms wat spijt is geweest dat hij zijn talent niet vrijer en optimaler heeft kunnen ontplooien, bijvoorbeeld in een Architectenbureau Van Beurden. Onzekere tijden en zijn verantwoordelijkheid voor vrouw en kinderen weerhouden hem er uiteindelijk van die risicovolle stap te zetten.

Jan van Beurden
Jan van Beurden ontwierp het onderkomen van de scouting Den Hoorn aan de Tanthofkade belangeloos. Samen met zijn vrouw was hij aanwezig bij de feestelijke ingebruikname op 10 juli 1955. Foto collectie Van Paassen.

212 projecten

Een enorm archief kwam van zolder toen Peter van Beurden na zijn pensionering de werkzaamheden van zijn vader wilde gaan inventariseren. Uit tientallen rollen calqueerpapier en ordners met bestekken en financiële gegevens maakte hij een lijst met 212 projecten. Sommige projecten zijn heel gedetailleerd beschreven, andere summier. Adresgegevens zijn meestal schaars, maar met een situatietekening en/of een kadasternummer kon de huidige locatie van de projecten vrijwel altijd worden gelokaliseerd. Hij bezocht deze locaties en maakte foto’s van de huidige staat van de bouwwerken. Van inmiddels al verdwenen objecten bleek het meestal mogelijk een afbeelding op te sporen. Het is inmiddels een compleet en indrukwekkend archief geworden dat de nalatenschap van architect Jan van Beurden eer aandoet.

Jan van Beurden

Projectenlijst Schipluiden, Den Hoorn e.o.

De onderstaande lijst toont een overzicht van alle projecten van architect Jan van Beurden in de toenmalige gemeente Schipluiden, met dorpskernen Den Hoorn, Schipluiden en ’t Woudt. De lijst bevat ook projecten in de plaatsen Maasland, Vlaardingen en Rijswijk. Een aantal projecten is blijven steken in de ontwerpfase. Andere zijn gebouwd, maar helaas weer afgebroken. De kolommen van de tabel bevatten het jaar van het ontwerp (soms een schatting of een vraagteken), een korte omschrijving van het werk, het adres en huidig huisnummer (voor zover bekend), de status (bestaand, afgebroken, niet gebouwd, ontwerp) en een projectnummer voor referentie.

Op de twee kaartjes van de kernen van Schipluiden en Den Hoorn zijn de projecten weergegeven met een kleurcodering: groen: gebouwd en bestaand, rood: gebouwd en weer afgebroken, oranje: alleen ontwerp.

Jan van Beurden
Kern Schipluiden met projecten van Jan van Beurden; groen: bestaand, oranje: niet uitgevoerd, rood: afgebroken. Kaart © OpenStreetMap-auteurs.

Jan van Beurden
Kern Den Hoorn met projecten van Jan van Beurden; groen: bestaand, rood: afgebroken. Kaart © OpenStreetMap-auteurs.

De projectenlijst van de 212 projecten is een apart PDF bestand.

Jan van Beurden
Schetsontwerp van de tuinderswoning voor G. Arkesteijn, Woudselaan 6 Den Hoorn. Tekening collectie Jan van Beurden.

Auteurs Henk Groenendaal en Peter van Beurden © 2021.